مبانی نظری و پیشینه تحقیق مشارکت اجتماعی

اگرچه مشارکت به عنوان یکی از مفاهیم علوم اجتماعی از نیمه دوم قرن بیستم بطور جدی مورد توجه و بحث صاحبنظران علوم اجتماعی قرار گرفته است، ولی تاریخ دیرینه¬ای دارد

دسته بندی	مدیریت
بازدید ها	0
فرمت فایل	doc
حجم فایل	97 کیلو بایت
تعداد صفحات فایل	44

فروشنده فایل

کد کاربری 15

تمام فایل ها

عنوان: مبانی نظری و پیشینه تحقیق مشارکت اجتماعی

فرمت فایل: word

تعداد صفحات: 44

مشارکت دارای مفهومی غنی در علوم اجتماعی است، در اینجا برای درک مناسب­تر فضای مفهوم مشارکت به برخی از تعاریف آن اشاره می­شود:

در لغت­نامه دهخدا مشارکت به معنای «شرکت کردن» تعریف شده است. فرهنگ انگلیسی آکسفورد نیز مشارکت یا participation را به عنوان «عمل یا واقعیت شرکت کردن، بخشی از چیزی را داشتن یا تشکیل دادن» دانسته است (رهنما، 1377: 115).

واندرسمن مشارکت را فرایندی می­داند که اعضا در تصمیم­گیری در نهاد، برنامه­ها و تاثیرات این تصمیم­گیری، شریک باشند (Wandersman، 2000).

اوکلی برای تعریف مشارکت به بیان سه تفسیر در خصوص مشارکت می­پردازد که عبارتند از:

1) مشارکت به عنوان سهم داشتن، 2) مشارکت به عنوان سازماندهی و 3) مشارکت به عنوان توانمند سازی (اوکلی و همکاران، 1370: 8-9).

به نظر رحمان مشارکت فعالیت سازمان­یافته از طرف مردم متحد و منسجم است که اساس آن را متقاعد شدن افراد به کنش جمعی تشکیل می­دهد (rahman ، 1993: 150). بر این مبنا مشارکت درگیری ذهنی و عاطفی اشخاص در موقعیت­های گروهی است که آنان را برمی­انگیزد تا برای دستیابی به هدف­های گروهی یکدیگر را یاری دهند و در مسئولیت کار شریک شوند (طوسی، 1370: 54).

«آرنشتاین، مشارکت را فرایند سهیم­شدن در قدرت جهت تاثیرگذاری بر رفتار دولت می­داند. از نظر وی مشارکت، توزیع مجدد قدرت است که در سطوح مختلف اتفاق می­افتد. وی هشت سطح مشارکت را بر روی نردبانی به نام نردبان مشارکت آرنشتاین از یکدیگر تفکیک می­کند. پله­های این نمودار شامل: 1. کنترل شهروندی، 2. قدرت تفویض شده، 3. شراکت، 4. تسکین بخشیدن، 5. مشاوره، 6. اطلاع رسانی، 7. درمان، 8. دستکاری و ظاهر­فریبی می­باشد» (Arnstein،1971).

گاارد و بیسر بیشتر به بعد عمل و تعهدآمیز مشارکت توجه کرده­اند ، آنان مشارکت را چنین تعریف می­کنند: «مشارکت را می­توان به صورت تعهد مشترک در پرداختن به مسائل توسعه بر اساس تقسیم توافق شده وظایف و مسئولیت­ها تعریف کرد. مشارکت­ها حول هدف­های مشترک شکل می­گیرد و شرکاء پیگیری یک یا چند فعالیت را در راستای یک هدف، به صورت مشترک یا به صورت ردیفی ، به عهده می­گیرند .مشارکت­ها ممکن است بسته به هدف مورد دستیابی، موقت یا برای مدتی طولانی باشد» (گاارد و بیسر به نقل از تاچر و کمپوس، ۱۳۸۲ : ۸۴).

اکسلرد بر ویژگی داوطلبانه، انتخابی و غیر­انتفاعی بودن مشارکت تاکید دارد که بر مبنای این ویژگی­ها مشارکت اجتماعی در شکل نهادی­اش از نهادهایی چون مجامع دولتی، نهاد خانواده و موسسات انتفاعی مجزا می­شود (Axelrod ،1950: 14). مهمترین ویژگی فعالیت­های مشارکت، داوطلبانه و ارادی بودن آنهاست. در مجموع مشارکت اجتماعی به آن دسته از فعایت­های ارادی دلالت دارد که از طریق آن­ها اعضای یک جامعه در امور محله، شهر و روستا شرکت کرده و بصورت مستقیم یا غیرمستقیم در شکل دادن به حیات اجتماعی مشارکت دارند و انجمن­های داوطلبانه مهمترین عرصه شکل­گیری و ساماندهی فعالیت­های مشارکتی در جامعه محسوب می­گردند.

گائوتری، معتقد است جهت ایجاد بسترهای لازم برای مشارکت حداکثری مردمی 4 شرط عمده لازم و اساسی است. 1- ایدئولو‍‍‍‍ژی مشارکت (بعد هنجاری)، 2- نهادهای مشارکتی (بعد سازمانی)، 3- اطلاعات کافی و 4- امکانات مادی و تخصصی لازم. وی در تعریف مشارکت می­نویسد: «مشارکت فرایندی اجتماعی، عمومی، یکپارچه، چندگانه، چند بعدی و چند فرهنگی است که هدف آن کشاندن همه مردم به ایفای نقش در همه مراحل توسعه است» (Gaotri ، 1986: 37). با توجه به این تعریف می­توان «ویژگی­های زیر را برای مشارکت درنظر گرفت:

مشارکت فرایندی چندجانبه است، زیرا می­تواند دربرگیرنده اشکال گوناگون فعالیت اجتماعی مانند: فعالیت سیاسی، فرهنگی، آموزشی و ... باشد.

مشارکت فرایندی چند بعدی است، زیرا مشروعیت خود را نه تنها از دولت بلکه از خاستگاه­های تاریخی و خودمختاری اجتماعی (اتحادیه­های کارگری) نیز می­گیرد.

مشارکت فرایندی چند فرهنگی است، زیرا درصدد است همه اجزای فرهنگی و قومی تشکیل دهنده جامعه را دربر بگیرد» (کائوتری و همکاران، 1379: 36).

بانک جهانی برای مشارکت مردمی دلایل زیر را ارائه می­دهد :

مردم محلی برخوردار از مقدار زیادی تجربه و بینش درباره اینکه چه کاری باید انجام شود و چه کاری نباید انجام شود و چرایی آن میباشند ؛

همکاری مردم محلی در طراحی پروژه­ها می­تواند تعهد آنها نسبت به پروژه را افزایش دهد. همکاری مردم محلی می­تواند به آن­ها برای توسعه مهارت­های فنی و مدیریتی­شان کمک کند و شاید فرصت­های شغل­یابی آنها را افزایش دهد ؛

همکاری مردم محلی در افزایش منابع در دسترس برای برنامه مؤثر است ؛

همکاری مردم محلی راهی برای تحقق یادگیری اجتماعی (هم برای طراحان و هم برای ذینفعان) برنامه می­باشد . یادگیری اجتماعی به معنای توسعه همکاری بین متخصصان و مردم محلی است که در آن هر یک از گروه­ها از دیگری می­آموزد (1966 - World Bank).

از منظر جامعه­شناسی باید بین مشارکت به عنوان عمل و تعهد (عمل مشارکت) و به عنوان حالت و وضع (امر شرکت کردن) تمیز قایل شد. مشارکت در معنای اول، داشتن شرکتی فعالانه در گروه را می­رساند و به فعالیت اجتماعی انجام شده نظر دارد، و در معنای دوم، از تعلق گروهی خاص و داشتن سهمی در هستی آن خبر می­دهد (بیرو، 1366: 275).

در مجموع باید گفت اظهار نظرها و تعاریف ارائه شده در مورد مشارکت، بازتاب الگوی اعتقادی و نظری به کار گرفته شده است. تلقی مشارکت صرفاً به عنوان جزیی کمیت­پذیر که می­بایست در یک پروژه تزریق گردد، امکان­پذیر نیست. مشارکت اساساً فرایندی کیفی است که اگر قرار است موثر باشد، تغییراتی بنیادین در اندیشه و عمل می­طلبد (اوکلی و مارسدن، 47:1370).

فهرست مطالب

مبانی نظری تحقیق:..

تاریخچه مشارکت:..

معنا و مفهوم مشارکت:..

انواع مشارکت:..

4تعریف مشارکت اجتماعی:..

نظریه ها و مدل های مشارکت:..

مروری بر تحقیقات پیشین:..

بررسی تحقیقات داخلی:..

بررسی تحقیقات خارجی:..

فهرست منابع:

مبانی نظری و پیشینه تحقیق مشارکت اجتماعیمبانی نظری و پیشینه تحقیقمشارکت اجتماعیمبانی نظریپیشینه تحقیق مشارکت اجتماعی